FreeBSD 5FreeBSD 5.0
 
Wojciech Koszek
 
FreeBSD jest dynamicznie rozwijającym się systemem, powszechnie uznawanym za 
bezpieczny, stabilny, doskonale nadajšcy się zarówno na system serwerowy, jak 
również na wysokowydajną stację roboczą. W artykule tym postaram się przedstawić 
zmiany wprowadzone w nowej wersji, FreeBSD oznaczonej numerem 5.0, której 
oficjalne wydanie ujrzało światło dzienne 19 stycznia 2002 roku. 
 
Nowe architektury i sterowniki
Nowa wersja systemu działa obecnie na większej ilości architektur. FreeBSD 
można teraz uruchomić na procesorach i386, alpha, ia64, sparc64, pc98, a 
dzięki pracy deweloperów w najbliższym czasie możemy spodziewać się także 
wsparcia dla x86-64, MIPS'a oraz PowerPC. Dodanych zostało wiele sterowników 
z czego ważniejsze to: sterownik umożliwiajšcy zapis na urządzeniach klasy 
DVD-RW oraz przeniesiony z OpenBSD sterownik urzšdzeń kryptograficznych, 
dzięki czemu możliwe będzie wykorzystanie szyfrowania zarówno na bazie 
oprogramowania, jak i sprzętu.
 
Zmiany w jądrze.
W jądrze systemu zaszło wiele zmian. Oprócz wszelkich poprawek rozwijanych 
jest wiele kluczowych projektów m.in.: wsparcia dla operacji wieloprocesorowych 
(SMPng) czy też wsparcia wielowątkowości dla schedulera jšdra. Zapewni to 
większą skalowalność w przypadku maszyn wieloprocesorowych oraz klastrów. 
Sterownik odpowiedzialny za generowanie liczb pseudo losowych został przepisany 
i obecnie używa trudniejszego do przewidzenia algorytmu Yarrow. Możliwe jest 
tworzenie bardzo dużych przestrzeni swap (powyżej 67GB), co ma ogromne znaczenie 
w serwerach obliczeniowych wielu ośrodków naukowych. Dodane została opcja 
RLIMIT_VMEM, dzięki której możliwe jest ograniczenie maksymalnej pamięci 
procesu.
 
Systemy plików
Nowym systemem plików wzbudzającym wiele emocji jest zapewne UFS w wersji 2. 
Pomimo, iż instalator domyślnie formatuje dyski przy pomocy UFS1, to podczas 
instalacji użytkownik ma możliwość wyboru UFS2. Nowy system plików 
zaprojektowany został tak, by wspierać listy kontroli dostępu do plików tzw. 
ACL (ang. Access Control List) wraz z rozszerzonymi projektu TrustedBSD. 
Dzięki zwiększeniu adresowania, udało się przełamać dotychczasowš granicę 
1TB. Od wersji 5.0 domyślnie włączony jest system plików devfs odpowiedzialny 
za zarządzanie plikami urzšdzeń, co zwalnia nas z ręcznego tworzenia tychże 
plików przy pomocy MAKEDEV. 
 
Bezpieczeństwo
 
Oprócz wielu poprawek i uaktualnień aplikacji, do FreeBSD 5.0 wprowadzono 
wiele niepowtarzalnych cech zwišzanych z bezpieczeństwem. Chodzi tu głównie 
o integracje z projektem TrustedBSD zawierajšcym w sobie zaawansowane 
mechanizmy takie jak MAC (ang. Mandatory Access Control), zastosowanie list 
kontroli dostępu do systemu plików, co w połšczeniu z wielopoziomową 
kontrolą w warstwie jądra i przestrzeni użytkownika (Multi-Level Security), 
oferować będzie administratorowi naprawdę imponujący zestaw narzędzi do 
zabezpieczenia systemu. Dzięki narzędziu devfs(8) możliwe jest określenie 
ścisłych reguł, dzięki którym dany użytkownik/proces nie będzie w stanie 
zobaczyć danych części systemu. Daje to administratorowi możliwość do 
zdefiniowania grup użytkowników, którzy będą mogli korzystać z danych 
urządzeń, w zależności od ich potrzeb.
 
Userland
Jednš z ważniejszych (i nieco dyskusyjnych) zmian w przestrzeni użytkownika 
jest brak interpretera Perl'a. Skutkiem takiej decyzji jest przepisanie do 
standardowego /bin/sh bądź C aplikacji do tej pory korzystajšcych z Perl'a. 
Deweloperzy doszli do wniosku, iż utrzymanie Perl'a w basesystemie nie jest 
najlepszym pomysłem ze względu na rosnšcš objętość jak również ze względu na 
bezpieczeństwo. Oczywiście wcišż istnieje możliwość zainstalowania Perl'a z 
bazy pakietów/portów. Oprócz pojawienia się wielu nowych opcji, każdy program 
skompilowany jest przy pomocy GCC 3.2.1, który od tej pory stał się domyślnym 
kompilatorem. Warto również wspomnieć o nowym narzędziu portupgrade, które 
zastšpiło pkg_update(1), oraz przejęło częściową funkcjonalność pkg_version(1).
 
Podsumowanie
Mam nadzieję, że udało mi się przedstawić nowe cechy systemu i zachęcić 
czytelnika do jego wypróbowania. Część z przedstawionych tu opcji jest 
jeszcze w fazie heavy-development, więc należy liczyć się ze zmniejszoną 
stabilnością oraz problemami z uruchomieniem niektórych opcji. Pomimo, 
iż obecna wersja nie nadaje się jeszcze na platformę produkcyjną, 
wszystkich gorąco zachęcam do testowania i zgłaszania błędów szczególnie, 
że według zapowiedzi, obecna, niewąpliwie przełomowa gałąź 5.x ma szanse 
stać się największym projektem w świecie Opensource.
 
Linki do stron
[1] http://www.freebsd.org/releases/5.0R/announce.html - Wiadomość o wydaniu 
nowej wersji FreeBSD.
[2] http://www.freebsd.org/releases/5.0R/relnotes-i386.html - Szczegółowe 
informacje dotyczšce zmian od wersji 4.x dla platformy i386
[3] http://www.freebsd.org/platforms/index.html - Lista wspieranych architektur